یئنی قاپی – ائل بیلیمی
خبرلر-یازی‌لار / فولکو-یازی* / مرثیه خاطیره‌لری
آنام’لا مرثیه‌یه گئتمیشدیم. ماللا اوخویوب قورتولاندان سونرا، مرثیه‌یه گلن خانیم‌لار جومالاشیب دانیشیردیلار. سؤز سؤزو گتیرمیشدی آرشین بئزی. هامی دانیشیردی گاهدان نئچه‌سی، سس-سسه وئریب دانیشیردیلار. من قالمیشدیم هانسی‌سینا قولاق آسیم. تکجه بیر قونشو سس‌سیز-سمیرسیز اوتورموش ایدی. منده بیر گوشه‌ده اونون قیزی سحر’له اوینویوردوم. آما ایکی قولاقدا بورج ائدیب دانیشیقلارا قولاق آسیردیم. آنام او قونشویـا اوز توتدو دئدی:
آی قیز! قاش-قاباغین یئر سوپورور، نیه غم دنیزینده غرق اولموسان ؟ گمیلرین باتیب؟ دانیش گول قَم‌لری هؤروک ائله آت دالیوا.
دئدی: باجی دیندیرمه دمیرچی‌نی درد آلیب ایچینی. جانیم بوغازیما ییغیشیب. دلی شیطان دئییر دا آچام صاندیغی تؤکم پامبیغی، بو کیشی‌نین آبیرین آپارام؛ بیر چؤرک گؤتوره یئتدی آغاج یول گئده …قاچا دا بو شهردن.
آنام دئدی : سن من’له پایلا دردلریوی آما باجی هامیـیا دئمگین ده فایداسی اولماز. اورک سفره دگیل کی هامی‌نین یانیندا آچاسان! یئتیمه وای وای دئیَن چوخ اولار؛ چؤرک وئرن اولماز! اؤزون باشیوین چاره‌سینه باخ. ایندی هله دانیش گؤروم دردین ندی آخی؟
باشلادی:
والاه آللاه بخت تیکیب تخت تیکمییب . من گلندن بو گئدنین ائوینه بیر اوزوم سیله یئیب بیری توپورجک. ساچلاریم آیاغیما ساللاما گلیب. سحردن آخشامـا قره قاراواش تک ایشلیرم؛ نه حاقدادی نه مینتده. بیلمیرم نه وئریب منیم قورو جانیمدان آلانمیر. آخی ایگیدین یا خوش دیلی اولار یا بیر چووال پولی. بوندا هئش بیری یوخدو. نه دویون قارین چؤرک وئریر نه ده آلاهدان اؤتور بیر خوش خولقی وار. أر آروادلیقدان گئجه یاتماغی آنلاییر اونودا وحشی بیر حیوان تکین. نه دئییم آی باجی سیله ایله اوز قیزاردیرام. او گون دوروب درد هاواسی یاخینیمیزداکی پارکا گئتمیشدیم او آداما اوخشاماز نایئتیک قونشوم گؤروب دئییر: هه بختور پارکدا نه گزیرسن؟ دئدیم هئچ درد ألیندن داغا قاچدیم دئدیلر عشقینه باخ مثلی. آی قیز نه قویموسان نه آختاریسان؟ مندن بختور چیخار؟ رنگیمه باخ حالیمی خبر آل. نه باشیوی آغریدیم اولکی أریمدن بوشاندیم بلکه گون گؤرم اما بیلمدیم یای گونونه قیزیشمایان قیش گونونه قیزیشماز. من جهنم! بو قیزادا گون آغلامیر. بئله دئینده ده کؤرپو قالیر چایین او تایندا. دئییر دوه نظرم بئله گزرم. بگنمیرسن خوش گلدین.
آنام دئدی : من سنی آنلاییرام آما بؤرکون قوی قاباغیوا بیر آز دوشون بلکه ائله ایی‌ده ده وار جهره‌ده ده اونو أرین …ده . سن محبت أکسن محبت بیچرسن. ایت کوتدن، انسان محبتدن قاچماز. محبت داش اورکلری یوموشادار. سن بیر قولاغین در ائله بیرین دروازا. باخ هر نه سالسان آشیـوا او چیخار قاشیغیـوا. سن منیم سؤزومو غربته سالما؛ گئت بو گوندن کیشیــوه محبت ائله گؤر نئجه موم کیمی یوموشاناجاق. سنین بو گؤزلیکده جیققیلی قیزین وار…
من جیققیلی قیز کلمه‌سینی ائشیتمک همان قاچدیم آنامین قاباغینا.
مامان مامان من جیققیلی قیزلاری اوخویوم؟
اونون جوابینی گؤزله‌مدن باشلادیم:
جیققیلی قیزیم دو چای قوی
ائوی سوپور ناهار قوی
منیم آدیم حلمه‌دی
آمریکادان گلمدی
آمریکا منیم اولسون
قیرمیزی دونوم اولسون
گئیيم گئدیم تهرانا
تهراندا تویوم اولسون
قیزلار گلسین تویوما
قوربان اولسون بویوما.
آنام دئدی برکاللاه قیزیم. قوی گلسین سحرده اوخوسون.
دئدیم : بیرینده بویون اؤرگنمیشم قوی اوخویوم دا
باشلادیم:
آغ تونوکه آغ جوراب دیققیلی قیز
سحر منی تئز اویات دیققیلی قیز
گئدیم چؤرح قازانیم دیققیلی قیز
آینانی گتی بزناخ دیققیلی قیز
یورقانی گتی اوزاناخ دیققلی قیز
بلکه بیر اوغلان قازاناخ دیققیلی قیز.
آنام ائله گؤزلرینی آغارتدی کی آز قالدیم قورخومدان سیچان دلگینی ساتین آلام… هئچ بیلمدیم بو اوشاق شعرینده نه واریدی آنام بئله حیرصلندی!!!
یازار : زکیه ذوالفقاری
(بو یازی دوغو آذربایجان آغیزیندا یازیلیبدیر)
*فولکو-یازی : سایین علیریضا صرافی بو آدی فولکلور سایاغی یازیلمیش چاغداش یازی‌لار اوچون وئریبلر.
نفیس سینافر
This post is also available in: TÜRKCƏ
